De mariene apotheek, deel 1:
een zee aan mogelijkheden voor ons immuunsysteem
Zeewier voor ons immuunsysteem. In tegenstelling tot zijn recente trendy status wordt zeewier in feite al duizenden jaren over de hele wereld gebruikt. Vooral in Aziatische landen als Japan, Korea en China vormt zeewier van oudsher een prominent onderdeel van het voedingspatroon, maar ook in Ierse en Franse kustgebieden wordt het als ingrediënt in veel streekgerechten toegepast, zowel oude als moderne. Wetenschappers schatten dat er tussen de 1 en 10 miljoen algensoorten zijn, micro- en macroalgen, waarvan veruit de meeste nog niet zijn vastgesteld. Macroalgen, ook wel zeewier genoemd, zijn de meest flexibele, veerkrachtige en vruchtbare plantachtigen op aarde en kunnen overleven op de ruigste en turbulentste kustlijnen van onze planeet.
Bescherming tegen virale infecties
De laatste jaren is er steeds meer wetenschappelijke belangstelling voor de effecten van zeewier op het immuunsysteem. Deze effecten zijn zeer divers en blijken zowel directe als indirecte voordelen voor de weerstand te hebben. Zo zijn zeewieren rijk aan bepaalde gunstige vezels, de bètaglucanen, die gezonde darmbacteriën voeden en versterken. Dat onze darmflora aan de basis staat van onze gezondheid wordt inmiddels door een groeiend aantal onderzoeken bevestigt[i],[ii]. Vriendelijke micro-organismen die in onze darmen leven voorkomen dat ongewenste indringers zich daar kunnen huisvesten en ons ziek kunnen maken. Bètaglucanen en andere natuurlijke stoffen in zeewieren behoren tot de groep ‘bondgenoten’ die de samenwerking tussen deze micro-organismen met andere delen van ons immuunsysteem en ons lichaam als geheel sterk en gezond houdt[iii].
Zeewier kan ons ook beschermen tegen virale infecties. Tijdens een recent webinar dat gehost werd door het European Algae Biomass Association (EABA) hebben wetenschappers uit verschillende landen de onderzoeksresultaten op dit gebied gepresenteerd. In dit artikel vatten we de belangrijkste bevindingen samen.
Ulvan uit Zeesla
Hoofdspreekster Professor Nathalie Bourgougnon (Universiteit van Zuid-Bretagne, Frankrijk) leidde het webinar in met haar presentatie getiteld Polysaccharides and Seaweed Secondary Metabolites from seaweeds with antiviral effects: An Overview of Successes in In Vivo Studies and Clinical Trials.Ze sprak onder meer over recente vorderingen die gemaakt zijn in de ontwikkeling van nieuwe antivirale geneesmiddelen op basis van extracten uit zeewier. Zeesla (Ulva lactuca) is een groen zeewier dat onder meer goed groeit langs de Nederlandse kust. De plant is bijzonder rijk aan voedingsstoffen, waaronder eiwitten, koolhydraten, vezels, vetzuren, vitaminen en mineralen. Het bevat daarnaast de stof ulvan, een gezwavelde polysaccharide met een brede, antivirale werking. Zo blijkt ulvan de hechting van virussen op slijmvliescellen te blokkeren, waardoor de eerste stap in het infectieproces wordt geremd. Ulvan reguleert en versterkt ook de werking van natuurlijke antistoffen in ons bloed en lymfe, zodat we beter bestand zijn tegen virussen en andere ziekteverwekkers. De antivirale werking van ulvan uit Zeesla is inmiddels aangetoond bij een groot aantal virussoorten, waaronder herpes simplex virus, Newcastle disease (pseudovogelpest), denguevirus (knokkelkoorts), gele koortsvirus en mazelenvirus.
Florotannines uit bruin zeewier
Zeewier voor ons immuunsysteem. Ook andere zeewiersoorten bevatten nuttige stoffen die ons bescherming kunnen bieden tegen veel van de ziekteverwekkers die mens en dier kunnen plagen, vertelde Professor Bourgougnon. Florotannines bijvoorbeeld zijn een groep polyfenolen die veel voorkomen in bruine wieren zoals Kombu, wakame, zeespaghetti, kelp, arame, hijiki, zeepalm en blaaswier. De florotannines zijn werkzaam tegen bepaalde bacteriën (bijvoorbeeld Campylobactersoorten, die voedselvergiftiging kunnen veroorzaken), zijn anti-allergeen en hebben een antioxidatieve werking. Extracten van bruine wieren dienen daarnaast als basis voor de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen tegen onder meer HIV.
Andere veelbelovende ingrediënten uit zeeplanten zoals carrageenan en griffithsin zijn nog uitvoeriger besproken tijdens de presentaties. In deel twee van dit artikel zullen we deze bespreken.
Bronnen
[i]Zheng, D., Liwinski, T. & Elinav, E. Interaction between microbiota and immunity in health and disease. Cell Res 30, 492–506 (2020). https://doi.org/10.1038/s41422-020-0332-7
[ii]Valdes Ana M, Walter Jens, Segal Eran, Spector Tim D. Role of the gut microbiota in nutrition and health BMJ 2018; 361 :k2179
[iii]Cherry, P. et al; Prebiotics from Seaweeds: An Ocean of Opportunity? Mar. Drugs 2019, 17, 327; doi:10.3390/md17060327
Geschreven door: Sundriya Grubb, Naturewise consultancy
