Multi-use zeeboerderij
Stichting Noordzeeboerderij heeft de ambitie om vanaf 2030 500 km2 multi-use zeeboerderijen op de Nederlandse Noordzee in gebruik te hebben. Als locatie is de Noordzee geschikt want deze bevat veel voedingsstoffen die afkomstig zijn uit rivieren die bij Nederland de Noordzee instromen.
In de stichting werken inmiddels 85 organisaties en bedrijven samen, waaronder Your Well, die zich inzetten voor de ontwikkeling van de zeewier industrie als bron van vele toepassingen voor de toekomst. Een van de projecten is het realiseren van multi-use zeeboerderijen.
Wat is een multi-use zeeboerderij?
Een multi-use zeeboerderij is een gemengd boerenbedrijf op zee, waar voedsel, natuur en groene energie samenkomen. Hiermee stimuleert het de biodiversiteit.
Er zijn vele windmolenparken op zee gepland. Aangezien er tussen twee parken bijna geen schepen kunnen varen is dit een ideale en rustige plaats voor aquacultuur en wordt de loze ruimte tussen de windmolens optimaal benut. Bij aquacultuur worden vissen, schaal- en schelpdieren en waterplanten zoals zeewier gekweekt, waarbij de ene soort de voedingsstof is voor de ander, te vergelijken met een circulaire economie.
Zeewier kweken
Zeewierteelt is een van de groeisectoren op voedselgebied, naast bijvoorbeeld micoalgen en insecten. Hetwordt aan touwen gekweekt. Aan iedere centimeter zitten zeewier sporen.
De teelt gebeurt net onder het wateroppervlak, zodat het zeewier de zonnestralen goed kan opvangen. Er zijn zo’n 15.000 zeewiersoorten en iedere soort zeewier bevindt zich op zijn eigen optimale hoogte in het water.
Seaweed Harvest Holland heeft de grootste zeewierboerderij van Nederland in de Oosterschelde. Hiervoor maken zij zelf zeewiersporen in een laboratorium.
De Noordzeeboerderij heeft uit de kust in de Noordzee een testlocatie van 6 km2 opgezet, waar verschillende bedrijven onderzoek doen naar het kweken van zeewier. De eerste proeven met offshore-zeewierteelt zijn goed verlopen.
Biodiversiteit
De windparken bieden nieuwe kansen voor biodiversiteit, zowel voor voedselvoorziening (aquacultuur) als nieuwe of aangepaste visserijtechnieken (multifunctioneel gebruik). Schelp- en bodemdieren klampen zich vast aan de onderwaterconstructie van de windturbines. Zeewier wordt tussen de windmolens geteeld aan touwen. Bovendien dient het zeewater als kraamkamer voor kleine visjes en de drijvende constructies op open zee trekken pelagische vissen en bodemvissen aan.
Toepassingen en voordelen van zeewier
Zeewier wordt al veel toegepast in producten, zoals tandpasta of als verdikkingsmiddel in de voedingsindustrie. Daarnaast kent het vele en andere toepassingen, van eiwitrijke voedselbron en duurzame grondstof als biobrandstof tot duurzame alternatieven voor plastic. De onderzoeken zijn naar deze toepassingen zijn wereldwijd in volle gang.
Zeewier vormt als bijgerecht of smaakmaker een lekkere, gezonde en voedzame toevoeging. Tevens kan het een goede eiwittenbron zijn. Nieuwe bronnen van eiwit zijn nodig om de groeiende wereldbevolking van eiwitten te voorzien.
Studies tonen aan dat zeewier een steeds grotere rol kan spelen binnen de gezondheidszorg, onder andere bij zwangerschap, ogen, het geheugen, de darmen en diabetes. In China is een medicijn op basis van zeewier extract al goedgekeurd voor de behandeling van Alzheimer.
Maar er zijn vele andere toepassingen en voordelen van zeewier. Bijvoorbeeld door zeewier te mengen met veevoer daalt de methaanuitstoot van koeien aanzienlijk. Zeewier levert een grondstof om afbreekbare materialen van te maken. Er zijn inmiddels al verpakkingsmaterialen en rietjes van zeewier op de markt. Zeewier wordt omgezet in biogas
Duurzaamheid multi-use zeeboerderij
Een multi-use zeeboerderij is een duurzame bouwsteen. Er wordt gebruik gemaakt van duurzame energievoorzieningen als windparken, zonnepanelen, zeewierteelt en visserij.
Omdat er geen extra land of zoet water nodig is voor het telen van zeewier, legt het geen beslag op schaarse landbouwgrond en zoet water. Mariene ecosystemen slaan enorme hoeveelheden koolstof (CO2) op. We weten van zeewier dat ze tien keer sneller en meer CO2opneemt dan landplanten. Zo kunnen de multi-use zeeboerderijen een grote rol spelen in de vermindering van het broeikaseffect.
Naast dat zeewier kweek duurzaam is, heeft het ook een zuiverende werking omdat meststoffen aan het milieu worden onttrokken en er geen voedingsstoffen hoeven te worden toegevoegd.
Samenwerking
“Om deze mooie resultaten te bereiken moeten we samenwerken met overheden, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en investeren in de keten logistiek en verwerking. We willen toewerken naar een ‘Dutch Design’ van technologieën voor teelt, oogst en verwerking van zeewieren”, aldus de Noordzeeboerderij. “Door researchpilots en samenwerking met koplopers in Europa, werken we aan de meest optimale economische activiteiten en kennisuitwisseling.”
De blauwe economie start in Nederland.
Groene oases op zee
500 km2multi-use zeeboerderijen vormen 25% van ieder windpark in 2030 op de Nederlandse Noordzee. Aan de hand van scenario’s van het PBL (Planbureau voor de leefomgeving) en ontwikkelingen in andere Noordzeelanden wordt er ook verder gekeken naar het jaar 2050: multi-use zeeboerderijen als groene oases op de Noordzee.
Cijfers
-
- 500 km2zeeboerderij heeft een opbrengst die gelijk is aan 2000 km2landbouwgebied (de grootte van Friesland).
- 2 % zeewierteelt op 25% van het totale zeeoppervlak kan 9 miljard mensen in 2050 van voldoende voedsel (eiwit?) voorzien.
- De afgelopen 20 jaar steeg de vraag naar zeewier jaarlijks met 9%. Van de wereldwijde productie komt slechts 1% uit Europa tegenover 95% uit Azië. Er ligt dus een grote kans voor de Nederlandse zeewiersector.
- Totaal kunnen de multi-use zeeboerderijen 10 miljoen ton vers zeewier leveren, ofwel zo’n 1 miljoen ton droge stof. Dat is bijna de helft van wat China, de grootste zeewierproducent wereldwijd, nu jaarlijks uit zee haalt.
- Als er in 2040 op 15.000 hectare zeewier geteeld wordt, levert dit evenveel eiwit als eierproductie van 5,6 miljoen legkippen.
- De marktverwaarding per zeeboerderij is €1 miljoen omzet (ruwe grondstof); binnen supply-demand-keten € 3,5 miljoen omzet (verwerking, verwaarding en vermarkten).
- 48 wetenschappelijke onderzoekstrajecten zijn goed voor €70 miljoen publieke en €13 miljoen private bijdrage.
- Een multi-use zeeboerdrij levert 8 fte werkgelegenheid in de keten op, dat vergelijkbaar is met een boerenbedrijf van 400 ha op het land.
- Het levert een enorme toename aan diversiteit op. Zo is het een kraamkamer voor vis, schaal- en schelpdieren tot wel 8.000 individuen per zeewierblad.
- De zeeboerderij levert een opname van 4 ton fosfor en 40 ton nitraat voor het mariene milieu op.
- Zeewierteelt heeft een klimaatimpact, want het neemt 540 ton CO2op en 3.000 ton CO2 reductie bij gebruik als veevoederadditief.
Geschreven door: Patty Zervaas
Bron: Stichting Noordzeeboerderij, Financieel dagblad