Zeevenkel

Zeevenkel is een meerjarige zeegroente, die net als de gewone venkel behoort tot de schermbloemigen (Apiaceae). De latijnse naam Crithmum maritimumkomt van het oudgriekse ‘krithe’, dat gerst betekent doordat het zaad op een gerstekorrel lijkt. Maritimum  komt van het woord ‘mare’ en betekent zee.

Het is al eeuwenlang een belangrijk onderdeel van het dieet van de volkeren die  in de Middellandse Zee gebied leven. Van oudsher hebben de mensen die de zeevenkel consumeerden deze ingemaakt. Ze zette de augurk op zuur om het op deze manier het vele jaren door te kunnen bewaren.

Heerlijk en gezond om te eten en net als bijvoorbeeld zeekraal en lamsoor is het een mooie zout verdragende plant die goed bestand is tegen verzilting.

Voorkomen

Zeevenkel staat op zonnige, open plekken op matig voedselrijke tot voedselrijke, brakke, vochtige grond. De plant groeit op zee kliffen en rotsen, langs zeedijken bestaande uit kalksteen en basalt. Ook staat het soms op jonge duintjes, mits het zand daarvan zilt is. Zeevenkel heeft stikstof nodig om te kunnen overleven en haalt dit en enige andere voedingsstoffen uit vloedlijnen en ander organisch aanspoelsel en uit op- en overspattend zeewater.

Omdat dijklichamen geen voedingsstoffen doorlaten is zeevenkel afhankelijk van aangespoeld zeewier dat in de naden van de basaltblokken blijft vastzitten en daar tot ontbinding overgaat. Zelfs uit op- en overspattend zeewater weet zeevenkel nog wat voedingsstoffen weg te vissen. De plant kan ook overleven doordat het stevige zoutwisselingen kan doorstaan. Bij droge zomerse periodes kan het zoutgehalte in de kieren namelijk behoorlijk oplopen, doordat het zeewater verdampt waardoor zout overblijft.

In Nederland en België komt zeevenkel zelden voor en is het beschermd, maar in het zuiden van Europa, zoals het Middelandse Zeegebied des te meer.

Uiterlijk

De plant wordt 20-50 cm hoog. De wortels en wortelbladeren zijn houtachtig. Zoals alle planten onder verzilte omstandigheden heeft zeevenkel dikke bladeren van zo’n 7 cm om zo min mogelijk water te verliezen door verdamping.

De plant is niet bestemd tegen strenge vorst. Door het warmer worden van het klimaat is de plant de laatste decennia sterk toegenomen daardoor van het warmer worden van het klimaat

Zeevenkel bloeit van juli tot oktober met samengestelde bloemschermen in een wit- geelgroene kleur. Het is een C-4 plant, een aanduiding voor planten die op een andere wijze gebruik maken van de fotosynthese, een manier die zeer efficiënt werkt, echter alleen bij temperaturen boven 12 graden Celsius.

Gebruik

De uitgesproken kruidige smaak van zeevenkel heeft dat typisch zilte wat veel zee-groenten kenmerkt.

Zeevenkel kan zowel rauw, geblancheerd als gekookt worden bereid. De jonge bloemknoppen, bloemen en zaadpeulen zijn eetbaar en stengels en bladeren kunnen gekookt worden als asperges.  Rauw heeft de zeevenkel een pittige “anijs”-achtige venkel smaak en geblancheerd smaakt het enigszins naar asperge.

Het wordt vooral geteeld omdat de bladeren een heerlijke pittige en kruidige smaak hebben. Ze kunnen voor allerlei doeleinden worden gebruikt. Je gebruikt de jonge bladeren, eventueel gemarineerd in azijn, citroen, olijfolie en zout. De bladeren passen uitstekend in salades, sauzen, tapanades, maar ook verwerkt door groenten en granen. Je kunt de bladeren heerlijk eten met brood, knoflook en olijfolie. Zeevenkel heeft van zichzelf een diepe minerale smaak en werkt goed in combinatie met vlees, vis en schelpdieren.

Geneeskracht

Het is een goede bron van de mineralen calcium, ijzer en kalium en is bovendien erg rijk aan vitamine C, antioxidanten en meervoudig onverzadigde vetten (omega 3 en 6) en vezels. 100 gram van deze zeegroente levert je bijvoorbeeld al 225 milligram calcium op. Dit is bijna even veel calcium als één glas melk bevat. Dat geeft een positieve werking op je botten, zenuwstelsel en spieren. IJzer draagt onder meer bij aan een normaal zuurstoftransport in je lichaam. Kalium is betrokken bij de regulatie van je bloeddruk en helpt net als calcium bij de goede werking van je zenuwen en spieren.

Bovendien lijkt het een positieve werking te hebben op de nieren en het ontslakken van het lichaam. Veel vormen van obesitas staan in verband met een traag werkende spijsvertering.

Net als zeewier is zeevenkel spijsvertering bevorderend, zuiverend en vocht afdrijvend. Het past prima in een voorjaarskuur of lentekuur. Daarom is het logisch dat de bladeren in het voorjaar op hun gezondst zijn. De bladeren worden voornamelijk in de lente geplukt.

Omdat zeevenkel winderigheid tegen gaat, kan het goed worden ingezet bij het eten van allium producten zoals knoflook, prei, daslook en sjalotjes.

Recept

Roerbaksalade met asperges, garnalen en zeevenkel

Ingrediënten
gemengde sla
200g Noordzeegarnalen
3 eetlepels mayonaise
Sinaasappelschil
2 x 40g zeevenkel
250g volle kwark
Fijne kruiden: dille, peterselie, koriander

Bereiding
Laat de kwark een half uur uitlekken in een koffiefilter.
Snijd ondertussen de asperges in dunne schijfjes.
Meng de mayonaise met een gelijke hoeveelheid hangop.
Meng er wat fijngehakte kruiden en peper en zout door en een beetje geraspte sinaasappelschil.
Leg een beetje saus op een bord met daarnaast de garnalen.
Verdeel de zeevenkel in kleine partjes.
Roerbak heel kort in een beetje olijfolie de schijfjes asperge en de zeevenkel.
Garneer ze af met wat sinaasappelkrulletjes.

Meer informatie: zeevenkel.nl